ترس رفتن به ديدار دندانپزشك براى برخى از افراد از دندان درد هم بدتر است. اگر از رفتن به مطب دندانپزشك مى ترسيد، خيال نكنيد تنها شما اين گونه هستید،
بسیاری از افراد فقط به همين خاطر از درمان منظم دندانپزشكى اجتناب مى‌کنند. اما نرفتن به مطب دندانپزشك به خاطر ترس اثر متضادى به دنبال دارد. پوسيدگى دندان پيشرفت مى‌كند و مشكلات شديدترى به وجود مى‌آيد كه نياز به عمل هاى پيچيده‌تر دارد.
اغلب بزرگسالانى كه دچار هراس از دندانپزشك هستند، مى‌توانند رد اين عواطف را در تجربيات منفى دوران كودكى پيدا كنند. خوشبختانه پيشرفت تكنيك‌هاى دندانپزشكى و توليد دارو ها و ابزار هاى جديد در ۳۰ سال گذشته اين امكان را فراهم آورده است كه به اغلب چنين بيمارانى اطمينان دهيم كه ويزيت دندانپزشكى بسيار آسوده تر از روزگار كودكى آنهاست.
دارو هايى براى درد و اضطراب
دارو هاى بسيارى مى توانند درد و اضطراب ناشى از اعمال دندانپزشكى را تخفيف دهند. از اين دارو‌ها مى توان به تنهايى يا همراه با تكنيك هاى آرامش بخشى استفاده كرد.
دارو هاى بى‌حسى موضعى: دندانپزشكان با سوزنى ظريف اين داروهاى مهار كننده درد را در محل عمل تزريق مى‌كنند. در اغلب موارد دارو در طول چند دقيقه موثر واقع مى‌شود و براى حدود سه ساعت درد را از بين مى‌برد.
امروزه دارو هاى ليدوكائين و مپيوكائين رايج ترين دارو هاى مورد استفاده براى اين مقصود هستند. بسيارى از دندانپزشكان مقدار كمى اپى‌نفرين (آدرنالين) را نيز به اين دارو‌ها مى‌افزايند، آدرنالين عروق خونى را منقبض مى‌كند و باعث مى‌شود اثر داروى ضددرد مدت بيشتر ادامه يابد.
البته در بيماران مبتلا به فشارخون بالا يا ساير اشكال بيمارى قلبى _ عروقى اين مخلوط را نبايد به كار برد.
دارو هاى ضداضطراب: دندانپزشك ممكن است پيش از انجام يك عمل بر روى دندان داروهايى براى كاهش اضطراب و آرام كردنتان به شما بدهد. در صورتى كه قرار باشد چنين كارى انجام شود لازم است يك ساعت زودتر از زمان موعود به مطب دندانپزشك برويد تا زمان كافى براى تاثير داروى ضداضطراب وجود داشته باشد.
ضمناً با توجه به اثر خواب آلوده كننده اين دارو ها نبايد پس از ويزيت دكتر پشت رل بنشينيد.
تسكين هوشيارانه: داروهايى كه در اين روش مورد استفاده قرار مى‌گيرند هوشيارى شما را كاهش مى‌دهند تا درد را حس نكنيد، بدون آنكه مانند بيهوشى عمومى تاثيرى بر كاركرد هاى ديگر بدنى مانند تنفس و بلع داشته باشند.
دارو هايى از اين نوع معمولاً براى تسكين اضطراب مورد استفاده قرار مى‌گيرند، اما مى‌توان آنها را با دارو هاى ديگر تخفيف‌دهنده درد تركيب كرد. يكى از شايع‌ترين دارو ها از اين نوع “اكسيد نيترو” است كه گاهى آن را “گاز خنده آور” هم مى‌نامند،
اين داروى گازى شكل مخلوط با اكسيژن را از طريق ماسك استنشاق مى‌كنيد. اكسيد نيترو باعث ايجاد حالتى از آرامش و شلى عضلانى مى‌شود كه فوراً آغاز مى‌شود و هنگامى كه تنفس گاز را متوقف كنيد به پايان مى‌رسد.
اين دارو عوارض جانبى اندكى دارد و براى اكثر افراد بى‌خطر است. البته براى اعمال دندانى طولانى تر دارو هايى كه به صورت داخل وريدى تزريق مى‌شوند، انتخاب‌هاى بهترى هستند.
در اين مورد دندانپزشك شما يك داروى تسكين بخش يا ضداضطراب را با يك داروى ضددرد شبه افيونى و گاهى يك داروى باربيتوراتى مخلوط مى‌كند. البته تنها دندانپزشكانى كه به طور خاص براى اين كار آموزش ديده‌اند و پروانه لازم را دارند مجاز به انجام اين نوع تسكين بخشى اند.
بيهوشى عمومى: در اين نوع تسكين بخشى شما هوشيار نيستند و نمى توانيد به طور مستقل تنفس كنيد يا بلع انجام دهيد. بيهوشى عمومى معمولاً براى اعمال جراحى دهان و فك به كار مى‌رود.
همچنين در مواردى كه اضطراب فرد آنقدر شديد است كه انجام اعمال دندانپزشكى معمول را غير ممكن مى‌كند ممكن است از اين روش استفاده شود.
گرچه بيهوشى عمومى براى اغلب افراد خطرى ايجاد نمى كند، اما به هر حال خطر بيشترى نسبت به ساير اشكال تسكين بخشى دارد. تنها متخصصان بيهوشى مى‌توانند اين روش را به كار ببندند.
راه هاى جايگزين
براى برخى افراد اضطراب به علت ديدن صندلى دندانپزشكى، تحريك كنندگى صداى مته دندانپزشكى، يا ترس از استفراغ يا خفگى ممكن است به همان اندازه نگرانى درباره درد مهم باشد.
هيپنوتيسم و تخيل هدايت شده تمرينات آرامش بخشى و مشاوره مى تواند به برطرف شدن اضطراب و ترس كمك كند، براى افرادى كه از اعمال دندانپزشكى مضطرب نمى شوند، اما به دلايل مختلف نمى توانند دارو هاى ضددرد را تحمل كنند، رويكرد هاي زیرمى‌توانند به كنترل درد هم كمك كنند.
تخيل هدايت شده (Guided Imagery): شما مى توانيد با تصور درآوردن صحنه‌هاى خوشايند و آرام بخش ذهن تان را از آنچه در دهانتان رخ مى‌دهد، جدا كنيد؛
به مكانى فكر كنيد كه خاطراتى خوش از آن داريد و خودتان را به تصور درآوريد كه به آنجا رفته ايد، بر جزييات حسى تمركز كنيد _ براى مثال گرماى شن، صداى ملايم آبى كه به ساحل برخورد مى كند، آبى درخشان آسمان، يا نوازش باد بر روى صورت تان. خودتان را رها كنيد تا تصوراتى كه خلق كرده ايد شما را با خود ببرد. هنگامى كه آن مكان خوشايند را به خيال درمى آوريد آهسته و عميق نفس بكشيد.
اگر افكار ديگرى با اين تصورات تداخل كرد، آنها را بپذيريد و سپس سعى كنيد دوباره به بهشت ذهنى كه ساخته ايد بازگرديد.
اگر در روز هاى آينده وقت دندانپزشكى گرفته ايد بهتر است چند بارى اين كار را تمرين كنيد تا موقع انجام اعمال دندانى به راحتى بتوانيد صحنه هاى آرامش بخش را به تخيل درآوريد.
در زير دو تمرين آرامش بخشى ساده آورده مى شود كه مى توانيد آنها را امتحان كنيد:
– تا جايى كه ممكن است بر روى صندلى دندانپزشكى وضعيت راحتى به خود بگيريد. در حالى كه چشم هايتان بسته و عضلاتتان را شل كرده ايد، آهسته و عميق تنفس كنيد. يك كلمه كانونى مثلاً «آرام باش» يا «اوم» يا «آرامش» و مانند اينها انتخاب كنيد و ضمن انجام تنفس آن كلمه را تكرار كنيد، ذهنتان را تا جايى كه ممكن است روشن نگه داريد. اگر افكار مزاحمى وارد ذهنتان شد، تمركزتان را دوباره به تنفس تان و كلمه كانونى معطوف كنيد.
– دست تان روى شكم‌تان – درست زير ناف- بگذاريد تا بتوانيد بالا و پايين رفتن ملايم شكم‌تان را هنگام تنفس احساس كنيد. هوا را به درون ريه هايتان بفرستيد. نفس تان را تا سه شماره حبس كنيد. سپس هوا را بيرون بدهيد. به اندازه سه شماره مكث كنيد. به تنفس عميق براى چند دقيقه ادامه دهيد و بعد از هر دم و بازدم به اندازه سه شماره مكث كنيد.
هيپنوتيسم: هيپنوتيسم براى بسيارى از افراد مى تواند جاى همه اشكال ديگر كنترل درد حين اعمال دندانپزشكى را بگيرد. اين شيوه را مى توان براى افرادى كه به علت بيمارى هاى مختلف نمى توانند بيهوشى را تحمل كنند هم به كار برد. هيپنوتيسم همچنين براى برطرف شدن ترس از سوزن هاى تزريقى دندانپزشكى موثر است. خود- هپينوتيسم ممكن است شيوه اى عملى باشد: يك درمانگر متبحر در هيپنوتيسم مى تواند به شما آموزش دهد چگونه خود را وارد يك حالت هيپنوتيسمى كنيد.
نكاتى براى رفع اضطراب ناشى از اعمال دندانپزشكى
دندانپزشكى را پيدا كنيد با كمك به شما براى كاهش اضطرابتان متعهد باشد. در مورد ترس‌هايتان با دندانپزشك صحبت كنيد تا در مورد انتخا ب هاى درمانى براى درد و اضطراب اطلاع حاصل كنيد.
با دندانپزشك تان در مورد يك پيام «توقف» توافق كنيد تا در صورتى كه لازم بود دندانپزشك انجام عمل روى دندان را ادامه ندهد و به شما استراحت بدهد.
از نوشيدن نوشابه هاى كافئين دار پيش از رفتن به دندانپزشكى اجتناب كنيد. اين نوشابه ها ممكن است باعث تحريك پذيرى و عصبى شدن شما شوند.
•حتى المقدور قرار دندانپزشكى را در اول روز بگذاريد و شب پيش از آن به اندازه كافى بخوابيد .
يك عضو خانواده يا يكى از دوستان تان را براى قوت قلب همراه خود ببريد.
•يك دستگاه پخش نوار يا سى دى قابل حمل همراه با هدفون به مطب ببريد و با گوش دادن به موسيقى مورد پسندتان پيش و در حين درمان ذهن خودتان را از عمل دندان دور كنيد.
از تمرينات آرامش بخشى و تكنيك هاى تخيل هدايت شده استفاده كنيد.
به طور منظم براى چكاپ به دندانپزشك مراجعه كنيد، ويزيت هاى مكرر از چند طريق به شما كمك مى كند: رابطه خوبى با دندانپزشك برقرار مى كنيد، با مواد و تجهيزات دندانپزشكى و اقدامات معمول در مطب آشنا مى شويد، امكان تشخيص زودرس مشكلات دندانى فراهم و بالقوه نياز به اعمال دندانى گسترده تر برطرف مى شود.
راه‌هايى براى تسكين درد
امروز، با وجود تكنيك هاى پيچيده بى حسى مى توان تقريباً اطمينان داشت كه در مطب دندانپزشكى دردى به سراغ تان نخواهد آمد.
گرچه پس از يك عمل دندانى دهان و دندان‌هاى شما از چند ساعت تا چند روز ممكن است بى‌حس بماند. اما شايد با درد و تورم در محل عمل دندانى هم روبه رو شويد در زير به چند نكته براى رفع اين ناراحتى ها اشاره مى كنيم:
تورم را با به كار بردن يخ پيچيده شده در يك پارچه مرطوب كاهش دهيد.
سوزش و درد به دنبال درمان هاى لثه را با قرقره كردن با محلول رقيق نمك يا سودا و آب تسكين دهيد.
از دار و هاى مسكن معمول مثل آسپرين، استامينوفن و ايبوپروفن استفاده كنيد (آسپيرين نبايد پس از اعمال جراحى مورد استفاده قرار گيرد.) دندانپرشك شما ممكن است دارو هاى ضددرد قوى تر را به دنبال اعمالى كه دردشديدترى ايجاد مى‌كنند مانند كشيدن دندان، جاگذارى ايمپلنت و درمان كانال ريشه دندان، تجويز كند.
همشهری آنلاین
